Collagen là một trong những yếu tố quan trọng giúp da duy trì độ đàn hồi, săn chắc. Tuy nhiên, theo thời gian, lượng collagen trong cơ thể suy giảm dần, dẫn đến tình trạng lão hóa, nếp nhăn và da chảy xệ. Vậy làm sao để tái tạo collagen hiệu quả? Bài viết dưới đây của Beauty Summit sẽ hướng dẫn bạn cách tái tạo collagen cho da mặt với các phương pháp khoa học và an toàn nhất.
Collagen có lợi ích gì cho làn da?
Collagen, một trong những từ khóa được nhắc đến nhiều nhất trong lĩnh vực làm đẹp, thực chất là gì và tại sao lại được coi là “thần dược” cho làn da?
Collagen là gì?
Collagen là một loại protein chiếm khoảng 70% cấu trúc da và 30% tổng lượng protein trong cơ thể. Nó đóng vai trò là khung sườn kết nối giúp duy trì độ săn chắc, đàn hồi và mịn màng của làn da. Collagen còn góp phần hỗ trợ tái tạo tế bào, tăng cường độ ẩm và làm đầy các nếp nhăn.
Lợi ích của collagen đối với làn da:
- Duy trì độ đàn hồi và săn chắc: Khi cơ thể sản xuất đủ collagen, da sẽ giữ được độ đàn hồi, căng mịn và săn chắc. Điều này giúp hạn chế tình trạng da chảy xệ, đặc biệt là ở vùng mặt, cổ và tay.
- Làm mờ nếp nhăn và chống lão hóa: Theo thời gian, lượng collagen trong cơ thể giảm dần, dẫn đến tình trạng da lão hóa, nếp nhăn và chảy xệ. Bổ sung collagen giúp làm đầy các nếp nhăn từ bên trong, tạo hiệu ứng trẻ hóa da. Theo một nghiên cứu đăng trên Thư viện Y học Quốc gia Mỹ, bổ sung collagen peptide trong 8 tuần đã giúp giảm nếp nhăn vùng mắt và tăng cường tổng hợp collagen trong da. Cụ thể, nghiên cứu này cho thấy sau 8 tuần bổ sung collagen peptide, lượng procollagen loại I tăng 65% và elastin tăng 18% so với nhóm dùng giả dược.
- Giữ ẩm và mịn màng: Collagen giúp hình thành màng dưỡng ẩm tự nhiên cho da, ngăn ngừa tình trạng khô da. Việc bổ sung collagen, kết hợp với chế độ dưỡng ẩm, giúp làn da luôn căng mọng và mềm mại.
- Hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào: Collagen đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích sản sinh tế bào mới và làm lành các tổn thương da. Đối với những người có làn da mỏng yếu hoặc tổn thương do mụn, việc tăng cường collagen giúp tái tạo da hiệu quả hơn.
Thiếu hụt collagen có thể dẫn tới tình trạng gì?
Collagen là một loại protein chiếm tỷ lệ lớn trong cấu trúc da, tóc, móng và nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Được xem là chất keo giúp kết nối các mô, collagen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự săn chắc, đàn hồi của da cũng như bảo vệ các mô liên kết. Tuy nhiên, quá trình lão hóa tự nhiên hoặc do tác động của môi trường có thể khiến lượng collagen suy giảm, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe.
Làn da bị lão hóa
Khoảng 70% collagen tồn tại trong da, vì thế lão hóa da là dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi cơ thể thiếu hụt collagen. Khi lượng collagen suy giảm, da bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu như:
- Khô da: Thiếu collagen khiến da mất đi độ ẩm tự nhiên, trở nên khô ráp, sần sùi.
- Kém đàn hồi: Da trở nên mỏng hơn, ít săn chắc, dễ chảy xệ.
- Nếp nhăn: Vùng da quanh mắt, khóe miệng và trán là nơi nếp nhăn dễ hình thành nhất khi collagen giảm.
- Sạm da, nám da: Collagen giúp giữ độ đàn hồi và đều màu da. Thiếu hụt collagen có thể dẫn đến tình trạng da xỉn màu, dễ xuất hiện đốm nâu và nám.
Theo nghiên cứu của Viện Da liễu Hoa Kỳ, sự suy giảm collagen từ 1% mỗi năm sau tuổi 25 là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng lão hóa da ở người trưởng thành.
Tóc và móng dễ gãy, khô xơ
Collagen là thành phần chính giúp duy trì độ ẩm và độ chắc khỏe của tóc và móng. Khi cơ thể thiếu collagen, tóc trở nên khô xơ, dễ chẻ ngọn và gãy rụng. Móng tay cũng mất đi độ cứng cáp, trở nên dễ gãy và xuất hiện các đường rãnh. Một bài viết trên Dermatology Times vào năm 2024 cũng đề cập rằng hơn 50% phụ nữ sau mãn kinh và tới 40% phụ nữ khỏe mạnh trải qua tình trạng rụng tóc ở vùng trán và đỉnh đầu, thường bắt đầu từ độ tuổi sinh sản.
Dễ mắc các bệnh về nha chu
Collagen không chỉ có mặt trong da mà còn trong nướu và mô nha chu, giúp duy trì sự chắc khỏe của răng và lợi. Khi thiếu hụt collagen, nướu trở nên yếu, dễ viêm nhiễm, sưng tấy và chảy máu chân răng. Các bệnh như viêm lợi, nha chu rất dễ xảy ra, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng.
Các vấn đề về xương khớp
Collagen là thành phần chính trong sụn (khoảng 50%), giúp các khớp hoạt động trơn tru. Khi lượng collagen giảm sút, sụn mất đi sự đàn hồi, dẫn đến đau nhức, cứng khớp, thậm chí viêm khớp. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Orthopaedic Surgery and Research vào năm 2023 đã tiến hành phân tích tổng hợp từ 4 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên với tổng cộng 507 bệnh nhân mắc thoái hóa khớp gối. Kết quả cho thấy nhóm sử dụng collagen peptide có mức giảm đau đáng kể so với nhóm dùng giả dược.
Suy giảm thị lực
Collagen dạng kết tinh tồn tại trong giác mạc và thủy tinh thể, giúp duy trì độ trong suốt và độ đàn hồi của mắt. Thiếu collagen có thể dẫn đến tình trạng mắt khô, mờ, thậm chí là đục thủy tinh thể – một bệnh lý phổ biến ở người lớn tuổi.
Cách tái tạo collagen cho da mặt
Đối với người châu Á, lượng collagen cần thiết mỗi ngày nằm trong khoảng từ 4.000mg – 5.000mg. Nếu lượng collagen được bổ sung thấp hơn con số này, cơ thể không thể đáp ứng nhu cầu của quá trình tái tạo, dẫn đến việc không bù đắp được lượng collagen thiếu hụt và thay thế lượng collagen thoái hóa. Điều này càng khiến làn da nhanh chóng lão hóa và không đủ sức chống chọi với các tác nhân gây hại từ bên ngoài.
Collagen thủy phân
Một trong những thách thức lớn khi bổ sung collagen là khả năng hấp thu. Các sợi collagen thông thường có cấu trúc phân tử lớn, khó đi vào cơ thể. Để khắc phục điều này, các nhà khoa học đã phát minh ra collagen thủy phân.
- Collagen thủy phân là loại collagen được chia nhỏ thành các phân tử siêu nhỏ, dễ hấp thu hơn gấp nhiều lần so với collagen thông thường.
- Nhờ công nghệ thủy phân, các sợi collagen được cắt nhỏ thành vô số mảnh nhỏ, có kích thước chỉ bằng 1/100 so với collagen tự nhiên, từ đó dễ dàng thẩm thấu qua màng ruột vào máu, phân phối đến các bộ phận cần thiết như da, tóc, móng.
- Các loại collagen thủy phân dạng uống là lựa chọn tối ưu vì khả năng hấp thu cao và tác động trực tiếp đến quá trình tái tạo da từ bên trong.
Sử dụng retinoids
Retinoids (bao gồm retinol) là dẫn xuất của vitamin A, được xem là thành phần tiêu chuẩn vàng trong việc tăng cường sản xuất collagen.
- Cơ chế hoạt động: Retinoids kích thích các tế bào da sản xuất collagen mới bằng cách điều hòa các gen liên quan đến quá trình tổng hợp protein này.
- Hiệu quả: Theo nghiên cứu, việc sử dụng retinol trong 12 tuần giúp cải thiện rõ rệt các nếp nhăn trên khuôn mặt, đồng thời làm da trở nên mịn màng và đàn hồi hơn.
Đối với da nhạy cảm, việc sử dụng retinoids có thể gây kích ứng. Khi đó, bạn có thể thay thế bằng bakuchiol – một dẫn xuất tự nhiên có khả năng kích thích sản sinh collagen mà không gây đỏ rát hay bong tróc. Bakuchiol được chứng minh có hiệu quả tương tự retinoids trong việc tái tạo collagen, nhưng lại ít gây kích ứng hơn. Điều này khiến nó trở thành lựa chọn phù hợp cho làn da nhạy cảm hoặc mới bắt đầu sử dụng các sản phẩm chống lão hóa.
Bảo vệ collagen bằng vitamin C
Vitamin C là một trong những chất chống oxy hóa rất tốt, không chỉ bảo vệ da trước tác hại của tia cực tím mà còn tham gia vào quá trình tổng hợp collagen. Nên thoa serum chứa vitamin C vào buổi sáng, trước khi sử dụng kem chống nắng. Khi đó, vitamin C giúp ổn định cấu trúc collagen trong da, làm sáng da và giảm thiểu tác động của các gốc tự do.
Các sản phẩm chứa L-ascorbic acid (dạng vitamin C nguyên chất) hoặc Sodium Ascorbyl Phosphate (dạng ổn định hơn) là lựa chọn tốt để kích thích sản sinh collagen.
Sử dụng peptide
Peptide là chuỗi ngắn của các axit amin, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng protein, bao gồm cả collagen.
- Cơ chế: Khi peptide thẩm thấu vào da, chúng kích thích quá trình sản xuất collagen tự nhiên, từ đó cải thiện độ đàn hồi và làm đầy các nếp nhăn.
- Hiệu quả: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa peptide có thể giúp tăng cường sự săn chắc và đàn hồi da một cách rõ rệt.
Bảo vệ da bằng kem chống nắng
Tác hại từ tia UV là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm collagen trong da. Do đó, việc sử dụng kem chống nắng là bước không thể thiếu để bảo vệ làn da. Bạn nên sử dụng kem chống nắng phổ rộng với SPF từ 30 trở lên, đồng thời đừng quên bôi lại kem chống nắng sau mỗi 2 giờ, đặc biệt khi hoạt động ngoài trời.
Lời khuyên từ chuyên gia: TS. Marisa Garshick (bác sĩ da liễu được chứng nhận bởi MDCS Dermatology, Hoa Kỳ) cho biết việc tiếp xúc với tia cực tím có thể làm phân hủy collagen, gây ra các đường nhăn và nếp nhăn. Vì vậy, sử dụng kem chống nắng hàng ngày là cách hiệu quả nhất để bảo vệ collagen.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý
- Bổ sung protein nạc
Protein là nguồn cung cấp axit amin cần thiết để tổng hợp collagen. Theo TS. Garshick, chế độ ăn giàu protein sẽ giúp da giữ được độ đàn hồi và săn chắc. Protein không chỉ giúp xây dựng cơ bắp mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp collagen. Việc cung cấp đủ lượng protein sẽ giúp quá trình tái tạo collagen diễn ra thuận lợi hơn.
Bạn có thể bổ sung protein nạc từ cá, hải sản, ức gà không da, thịt bò và thịt lợn nạc. Kết hợp các nguồn protein trong bữa ăn để đa dạng hóa dinh dưỡng và tối ưu hóa khả năng tổng hợp collagen.
- Hạn chế đường bổ sung
Đường là kẻ thù của collagen vì nó thúc đẩy quá trình glycation, đây là quá trình liên kết các phân tử đường với protein, làm mất đi tính đàn hồi của collagen. Điều này dẫn đến các dấu hiệu lão hóa da như nếp nhăn và da chảy xệ. Một bài viết trên Skin Therapy Letter cho biết việc kiểm soát lượng đường trong máu trong vòng 4 tháng có thể giảm 25% sự hình thành collagen bị glycat hóa.
Để kiểm soát lượng đường nạp vào cơ thể, bạn nên tạo thói quen đọc nhãn thực phẩm và chú ý dòng “đường bổ sung”, ưu tiên các thực phẩm nguyên chất, ít qua chế biến.
- Ăn nhiều trái cây và rau củ
Các loại trái cây và rau củ chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp bảo vệ da khỏi các tổn thương do gốc tự do – một trong những yếu tố hàng đầu làm suy giảm collagen. Ăn nhiều trái cây vẩu củ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư và cải thiện làn da, đồng thời cung cấp vitamin C và các polyphenol giúp kích thích sản sinh collagen.
Điều chỉnh thói quen sinh hoạt
- Tránh hút thuốc
Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến da lão hóa nhanh chóng ở nam giới. Nicotine trong thuốc lá làm co mạch, giảm lượng máu và oxy đến da, dẫn đến sự suy giảm collagen. Từ đó làm giảm độ đàn hồi, tăng nếp nhăn, gây khô da, khiến da mất sức sống. Do đó, nếu đang hút thuốc, bạn hãy tìm cách từ bỏ hoặc giảm dần để cải thiện sức khỏe da.
- Giảm căng thẳng
Căng thẳng mãn tính làm tăng hormone cortisol, gây viêm nhiễm và làm suy yếu quá trình tái tạo collagen. Để giảm căng thẳng, bạn có thể:
Thiền, yoga hoặc các hoạt động thể chất nhẹ nhàng giúp giảm căng thẳng.
Thực hiện thói quen nghỉ ngơi hợp lý để giảm thiểu tác động tiêu cực lên da.
- Vận động thường xuyên
Hoạt động thể chất không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn hỗ trợ quá trình tái tạo collagen. Khi tập thể dục đều đặn và vận động thường xuyên, cơ thể sẽ tăng cường tuần hoàn máu, mang lại dưỡng chất cho da, giúp da luôn tươi sáng, mịn màng. Do đó, hãy dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động như đi bộ, chạy bộ hoặc tập yoga.
- Ngủ đủ giấc
Giấc ngủ là thời điểm da tái tạo và sản sinh collagen. Thiếu ngủ khiến cơ thể tăng sản xuất cortisol, đây là một trong những hormone gây phân hủy collagen. Người trưởng thành nên ngủ từ 7-9 giờ mỗi đêm để tối ưu hóa quá trình tái tạo da.
- Cắt giảm rượu
Uống rượu nhiều làm suy yếu khả năng sản xuất collagen, khiến da dễ mất nước, xỉn màu. Giảm thiểu lượng rượu tiêu thụ sẽ giúp da khỏe mạnh và tươi sáng hơn.
Các liệu pháp chăm sóc da chuyên sâu
- Lột da bằng hóa chất (Chemical Peel)
Sử dụng axit hydroxy (AHA, BHA) giúp tẩy tế bào chết, kích thích tái tạo da và thúc đẩy sản sinh collagen. Phương pháp này giúp làm đều màu da và cải thiện cấu trúc bề mặt da. Tuy nhiên, dù mang lại hiệu quả cao, bạn vẫn nên tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi thực hiện để tránh nguy cơ kích ứng.
- Điều trị bằng laser và tần số vô tuyến (RF)
Phương pháp này kích thích collagen bằng cách tạo tổn thương nhiệt có kiểm soát dưới lớp hạ bì, giúp làm mờ nếp nhăn, tăng độ đàn hồi da. Phương pháp này không nên tự thực hiện tại nhà mà nên được thực hiện tại các cơ sở uy tín dưới sự giám sát của bác sĩ da liễu.
- Lăn kim vi điểm (Microneedling)
Phương pháp này sử dụng các kim nhỏ để tạo tổn thương vi điểm trên da, kích thích quá trình tự làm lành và sản sinh collagen. Công dụng điển hình của phương pháp này là làm giảm sẹo, nếp nhăn, tăng khả năng hấp thụ dưỡng chất từ các sản phẩm chăm sóc da. Có một điểm cần lưu ý rằng quá trình thực hiện cần đảm bảo vô trùng để tránh nhiễm khuẩn.
Tái tạo collagen cho da mặt không chỉ là vấn đề của tuổi tác mà còn phụ thuộc vào cách chăm sóc da hàng ngày. Từ việc bổ sung collagen từ bên trong, áp dụng các liệu pháp chuyên sâu đến thay đổi lối sống lành mạnh, tất cả đều góp phần giúp da duy trì sự tươi trẻ và đàn hồi. Hãy thực hiện đúng các cách tái tạo collagen cho da mặt để luôn tự tin với làn da khỏe mạnh, rạng ngời.
