Thị trường thực phẩm chức năng đang trở thành một trong những ngành có tốc độ phát triển nhanh tại Việt Nam, phản ánh rõ xu hướng sống khỏe và chủ động chăm sóc sức khỏe của người tiêu dùng. Không chỉ dừng lại ở nhu cầu bổ sung dinh dưỡng, thị trường này còn mở ra nhiều cơ hội kinh doanh tiềm năng cho các thương hiệu, nhà phân phối và chủ cơ sở làm đẹp, đặc biệt khi kết hợp giữa chăm sóc từ trong ra ngoài. Bài viết dưới đây của Beauty Summit sẽ trình bày chi tiết về tiềm năng, cơ hội và thách thức của thị trường này.
Tổng quan thị trường thực phẩm chức năng
Có lẽ chưa bao giờ, cụm từ “sống khỏe, sống xanh, sống lành mạnh” lại trở thành kim chỉ nam của nhiều người Việt như hiện nay. Từ sau đại dịch Covid-19, chúng ta không còn chờ đợi bệnh đến rồi mới chữa, mà đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến việc phòng ngừa – bằng dinh dưỡng, bằng lối sống lành mạnh, và đặc biệt là bằng thực phẩm chức năng (TPCN).
Tại Việt Nam, thực phẩm chức năng còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau tùy theo công dụng, hàm lượng vi chất và hướng dẫn sử dụng, ví dụ như thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Hiệp hội Thực phẩm Chức năng Việt Nam gọi chung là “thực phẩm đặc biệt”. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, thực phẩm chức năng được phân thành ba loại chính: thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học và thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt.
Theo báo cáo mới nhất từ Mordor Intelligence, thị trường thực phẩm chức năng toàn cầu được dự báo sẽ tăng từ 186,22 tỷ USD (năm 2023) lên đến 212,85 tỷ USD vào năm 2028, với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm (CAGR) là 2,71%. Không nằm ngoài xu thế đó, thị trường thực phẩm chức năng Việt Nam cũng đang cho thấy sức bật ấn tượng.
Cụ thể, Euromonitor ghi nhận quy mô thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam đạt khoảng 2,4 tỷ USD vào năm 2022, với CAGR dự kiến đạt 7% trong giai đoạn 2023 – 2028. Trong khi đó, theo một khảo sát của Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam, tốc độ tăng trưởng thực tế của ngành thậm chí đã đạt tới 15% mỗi năm. Đáng chú ý, hơn 60% người tiêu dùng trong nước đã biết và sử dụng thực phẩm chức năng.
Trước đây, thực phẩm chức năng vẫn là khái niệm xa xỉ, nhưng hiện nay đã trở thành sản phẩm cần phải trong tủ đồ cá nhân, đặc biệt ở các gia đình trẻ, nhân viên văn phòng và tầng lớp trung lưu. Đặc biệt, đại dịch Covid-19 đã thay đổi nhận thức xã hội, khiến mọi người chủ động bảo vệ sức khỏe thay vì chỉ chữa trị khi có vấn đề xảy ra. Cộng thêm ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, áp lực công việc, người Việt ngày càng quan tâm nhiều hơn đến các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe như thực phẩm chức năng. Đây là yếu tố quan trọng thúc đẩy thị trường thực phẩm chức năng ở Việt Nam phát triển.
Một yếu tố khác cũng đáng chú ý là sự gia tăng của tầng lớp trung lưu. Với tỷ lệ hiện chiếm 13% dân số và được dự đoán sẽ tăng gấp đôi vào năm 2026, nhóm người này đang trở thành động lực then chốt cho ngành. Họ không ngần ngại chi tiền cho sản phẩm có bằng chứng khoa học, nguồn gốc rõ ràng và hỗ trợ cải thiện chất lượng sống.
Theo nhóm sản phẩm, thị trường được chia thành:
- Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin và khoáng chất
- Thực phẩm chức năng từ thảo dược tự nhiên
- Thực phẩm chức năng bổ sung dinh dưỡng
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ chức năng cơ thể như tiêu hóa, miễn dịch, tim mạch
- Thực phẩm chức năng chuyên biệt, ví dụ hỗ trợ làm đẹp, giảm cân, tăng cơ…
Theo kênh phân phối, hiện nay thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam chủ yếu phát triển qua:
- Hệ thống nhà thuốc
- Siêu thị và cửa hàng tiện lợi
- Thương mại điện tử
- Mạng xã hội và KOLs/KOCs
Tiềm năng phát triển thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam
Nếu ví thị trường thực phẩm chức năng như một mảnh đất màu mỡ, thì hiện tại chính là thời điểm vàng để bắt đầu khởi động. Việt Nam đang hội tụ đầy đủ những yếu tố thuận lợi để ngành này bứt phá mạnh mẽ – từ dân số trẻ, tốc độ đô thị hóa đến sự thay đổi trong nhận thức về sức khỏe.
Dân số tăng, thu nhập cải thiện
Một trong những yếu tố then chốt thúc đẩy thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam chính là dân số gần 100 triệu người, trong đó có tới hơn 65% đang trong độ tuổi lao động. Cùng với đó, thu nhập trung bình đang ngày một nâng cao, đặc biệt là tại các đô thị lớn. Người Việt hiện không chỉ ăn no, mặc ấm mà còn quan tâm sâu sắc đến việc ăn sạch, sống khỏe, sống đẹp.
Theo thống kê, tầng lớp trung lưu tại Việt Nam hiện chiếm khoảng 13% dân số và sẽ tăng gấp đôi vào năm 2026. Đây chính là nhóm khách hàng tiềm năng nhất của ngành thực phẩm chức năng, sẵn sàng chi tiêu cho các sản phẩm chăm sóc sức khỏe một cách chủ động.
Tuổi thọ trung bình và đô thị hóa tạo đòn bẩy tiêu dùng
Tuổi thọ người Việt ngày càng tăng, theo Tổng cục Thống kê, trung bình đã đạt trên 73 tuổi, đồng nghĩa với việc nhu cầu bảo vệ và duy trì sức khỏe dài hạn sẽ ngày một lớn. Thị trường thực phẩm chức năng Việt Nam nhờ đó không chỉ phục vụ người trẻ mà còn mở rộng mạnh mẽ sang nhóm khách hàng trung niên và cao tuổi.
Cùng lúc đó, quá trình đô thị hóa nhanh chóng làm thay đổi lối sống: người dân bận rộn hơn, ăn uống thất thường hơn, ít vận động hơn và tiếp xúc nhiều hơn với ô nhiễm. Chính sự thay đổi này dẫn đến việc nhiều người chủ động tìm đến thực phẩm chức năng như một sự bảo vệ, hỗ trợ cơ thể từ bên trong.
Thói quen tiêu dùng thay đổi sau Covid-19
Covid-19 không chỉ là một cuộc khủng hoảng y tế, mà còn là bước ngoặt lớn về thói quen tiêu dùng. Người Việt bây giờ không đợi đến khi bệnh mới uống thuốc, mà đã hình thành tư duy phòng bệnh hơn chữa bệnh. Theo khảo sát của Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam, trên 60% người tiêu dùng Việt đã biết và từng sử dụng thực phẩm chức năng, cho thấy mức độ thâm nhập thị trường rất đáng kể.
Đặc biệt, các sản phẩm hỗ trợ miễn dịch, tăng sức đề kháng, bổ sung vitamin và khoáng chất đang trở thành những mặt hàng phổ biến không chỉ trong nhà thuốc, mà cả trong giỏ hàng online mỗi tháng của nhiều gia đình.
Công nghệ & thương mại điện tử
Sự phát triển của công nghệ sản xuất hiện đại giúp ngành thực phẩm chức năng có thể cung cấp những sản phẩm chất lượng cao, dễ hấp thụ, an toàn và hiệu quả hơn. Công nghệ nano, vi bao vi chất hay công nghệ chiết xuất tự nhiên đều được nhiều doanh nghiệp ứng dụng để tạo lợi thế cạnh tranh.
Bên cạnh đó, không thể không nhắc tới sự bùng nổ của thương mại điện tử. Người tiêu dùng giờ đây có thể dễ dàng tiếp cận hàng loạt sản phẩm thực phẩm chức năng từ trong nước tới quốc tế chỉ qua một cú click chuột. Việc mua sắm online không chỉ thuận tiện mà còn cho phép người tiêu dùng so sánh giá, đánh giá chất lượng, tìm hiểu thông tin chuyên sâu, từ đó nâng cao trải nghiệm tiêu dùng.
Xu hướng yêu thiên nhiên thúc đẩy sản phẩm thảo dược
Một điểm nổi bật riêng của thị trường thực phẩm chức năng ở Việt Nam là sự ưa chuộng các sản phẩm từ tự nhiên và thảo dược. Với nền tảng y học cổ truyền phong phú và nguồn dược liệu đa dạng từ thiên nhiên, người tiêu dùng Việt có xu hướng làm đẹp ưu tiên lựa chọn các sản phẩm có nguồn gốc thảo dược, ít tác dụng phụ, dễ dung nạp và có tính lâu dài trong hỗ trợ sức khỏe.
Những cơ hội và thách thức cho thị trường thực phẩm chức năng ở Việt Nam
Thị trường thực phẩm chức năng ở Việt Nam đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội hấp dẫn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, song hành với tiềm năng đó là không ít thách thức cần được nhận diện và vượt qua để phát triển bền vững.
Cơ hội của thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam
Trong mắt các chủ spa, nhà phân phối và tín đồ làm đẹp, thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam hiện đang là một thị trường tiềm năng chưa được khai thác hết tiềm năng. Không chỉ bởi nhu cầu ngày càng tăng cao, mà còn vì thị trường này đang ở giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, từ nhận thức đến hành vi tiêu dùng.
Theo Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam, quy mô thị trường năm 2022 đã đạt 50.000 tỷ đồng, và được dự báo sẽ chạm mốc 100.000 tỷ đồng vào năm 2030. Những con số này không chỉ cho thấy đà tăng trưởng mạnh mẽ mà còn mở ra cơ hội lớn cho các thương hiệu cả trong nước lẫn quốc tế tham gia và chiếm lĩnh thị phần.
Một điểm cộng lớn khác là sự đa dạng của sản phẩm trên thị trường. Từ thực phẩm chức năng bổ sung vitamin, khoáng chất, thảo dược, hỗ trợ miễn dịch đến làm đẹp da, tăng cường sinh lý… Tất cả đều có đủ phân khúc giá, chủng loại, công nghệ để phục vụ nhu cầu ngày càng tinh tế của người tiêu dùng Việt.
Đặc biệt, tỷ lệ người sử dụng thực phẩm chức năng tại Việt Nam vẫn còn thấp so với các quốc gia phát triển, cho thấy thị trường vẫn còn nhiều dư địa để mở rộng. Điều này là cơ hội lớn cho những ai biết cách đầu tư đúng hướng, từ chiến lược thương hiệu, phát triển sản phẩm, đến tận dụng sức mạnh của thương mại điện tử và truyền thông sức khỏe.
Thách thức tại Việt Nam
Dù được đánh giá là mảnh đất tiềm năng, thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít thách thức khiến nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các thương hiệu nội địa, phải dè chừng khi muốn đầu tư lâu dài, điển hình là tình trạng hàng giả, hàng nhái, việc kiểm soát chất lượng chưa thực sự tốt và tâm lý chuộng hàng ngoại của một bộ phận người tiêu dùng.
Trở ngại lớn đầu tiên chính là tình trạng hàng giả, hàng nhái tràn lan. Các sản phẩm thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, nhái bao bì thương hiệu nổi tiếng hoặc quảng cáo sai sự thật xuất hiện nhan nhản trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn làm giảm uy tín chung của thị trường thực phẩm chức năng ở Việt Nam.
Bên cạnh đó, công tác quản lý và kiểm soát chất lượng vẫn chưa thực sự chặt chẽ. Việc cấp phép, hậu kiểm và xử phạt vi phạm còn nhiều kẽ hở, khiến cho một số sản phẩm không đạt tiêu chuẩn vẫn có thể lưu hành. Điều này gây ra sự hoài nghi từ phía người tiêu dùng, đặc biệt là với những người lần đầu tiếp cận thực phẩm chức năng.
Một thách thức khác cũng cần nhắc tới là tâm lý chuộng hàng ngoại. Dù các sản phẩm trong nước ngày càng cải tiến về chất lượng và công nghệ, nhưng vẫn gặp khó khăn khi phải cạnh tranh với các thương hiệu nhập khẩu đã có tiếng trên thị trường. Việc thay đổi định kiến này đòi hỏi nỗ lực truyền thông lâu dài và bài bản từ phía doanh nghiệp nội.
Có thể thấy, thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn bứt phá với nhiều tín hiệu khả quan. Tuy còn tồn tại những thách thức như hàng giả, tâm lý chuộng ngoại hay quản lý lỏng lẻo, nhưng với sự thay đổi trong nhận thức sức khỏe và sự phát triển công nghệ, đây vẫn là ngành đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp nội lẫn ngoại đang tìm kiếm cơ hội mở rộng và định vị thương hiệu.
